آخرین مطالب
امکانات وب
رفاقت با کتاب، انس با مطالعه
یکی از کمبود «کتاب » می نالد، دیگری از کمبود «مطالعه » . گاهی کتاب و کتابخانه موجود و دم دست است، اما اشتیاق مطالعه و انگیزه کتابخوانی نیست .گاهی هم شوق خواندن هست، اما یا نمی دانیم «چه بخوانیم؟» ، یا آن چه را می خواهیم، نمی یابیم یا گران است و دسترسی به آن، مشکل .بهرحال، «مطالعه » خوراک روح و فکر انسان است و «کتاب » ، سفره ای است که غذاهای گوناگون را در اختیار خوانندگان می گذارد . اگر اشتهای ما کور شده باشد، کتابها چه تقصیری دارند؟ پس نباید ضعف ها را همیشه به گردن دیگران و مسؤولان فرهنگی انداخت .
گاهی بی رغبتی به مطالعه، می تواند عامل بسیاری از نارساییهای فکری و ضعف بینش و سطحی نگری در مسایل مربوط به اندیشه و جامعه باشد .
«نویسندگان » ، به صورت تولیدکنندگان فراورده های فکری، یا به عنوان عامل تهیه و توزیع و عرضه، سهم و نقش دارند، نقشی که گاهی بنیادین و سرنوشت ساز است .
دانشجو، باید «جویای دانش » باشد، همیشه، همه جا و در هر شرایط . باید با کتاب، دوست شد، انس گرفت، در سفر و حضر آن را همراه داشت و خستگی های روحی و عدم نشاط را با آن درمان کرد و مطالعه را گامی برای جلوگیری از هدر رفتن فرصت ها دانست .
خوشبختانه «کتاب و مطالعه » ، با همه گسترش ها و تنوعی که در رسانه ها و امکانات ارتباطی و اطلاع رسانی و فیلم و فرستنده و ماهواره و . . . پدید آمده، جایگاه خود را دارد و «کتابخوانی » بخش عمده ای از اوقات بسیاری را به خود اختصاص می دهد .
به کتاب، باید به دید یک «پزشک روح و فکر» نگریست .
کتابخانه، کمتر از داروخانه نیست . تاثیر مطالعه بر فکر و اخلاق و دیدگاهها و زندگی انسان نیز، ناچیزتر از قرص و کپسول و گیاهان دارویی و مراقبت های بهداشتی نیست . کمبود مطالعه، در هر شخص و جامعه ای که باشد، یک عارضه نامطلوب است که باید با آن مقابله کرد و به درمانش پرداخت و افراد بی خیال را به «عارضه » بودن آن توجه داد .
این توجه و این نیاز، در حیات دانشجوی، هم ضروری تر و هم مشهودتر است .
وقتی کتاب، درمان روح است و مطالعه هم غذای فکر و جان، در گزینش این دارو و نسخه گرفتن از پزشکان اندیشه (نویسندگان و صاحبان فکر و قلم) باید دقیق بود، زیرا عوارض مطالعات نادرست و کتابخوانی غلط، یا خواندن کتاب های مضر و بیهوده و فرصت کش، بیش از غذای مسموم است و بیشتر لغزشها، معلول کم اطلاعی یا خواندن آثار سست و ضعیف یا انحرافی است، یا پذیرش القاءات و اندیشه های بی بنیاد و مغالطه آمیز برخی از اهل قلم .
پس چندان ناروا نیست اگر از طریق مطالعه، به نوعی «کتاب درمانی » روی آوریم و بیماری هایی همچون یاس و نومیدی، افسردگی، جهل، شک، بیخبری، ضعف بینش، کاستی های اخلاقی، گمراهی های سیاسی و انحرافات اعتقادی را با مطالعه آثار متقن و سودمند و جذاب، درمان کنیم و ناتوانی خویش را در عرصه اندیشه، با خواندن آثار غنی جبران کنیم و توانا شویم .
از هر کس هم عذر «اهل مطالعه نیستم » پذیرفته باشد، از دانشجو پذیرفته نیست، چرا که تار و پود حیات دانشجویی، با علم و کتاب و استاد و بحث و مطالعه و پرسش و کاوش آمیخته است . و خواندن، جزو خمیرمایه زندگی جوانان ما در این مقطع از تحصیلات و زندگی و عمر است .
از دیگرسو، برای انبوه کتاب های بی شمار و جدید و خواندنی هم باید فکری کرد و چاره ای اندیشید، چون قطعا به خواندن همه خواندنی ها نمی رسیم . چه راهی می ماند؟ جز انتخاب و به گزینی و اولویت بندی؟ ! این نوعی به بهره وری رساندن ساعات عمر و «مدیریت زمان » است . بدون این گزینش و مدیریت، ظرفیت ذهنی ما از آنچه که ضروری و مفید و اولویت دار نیست پر می شود و جا و زمینه و فرصت برای «اولویت های مطالعاتی » باقی نمی ماند .
از همین جا، لزوم بهره گیری از متد و روش آشکار می شود، چون مطالعه روشمند، بازدهی بیشتری دارد و کتاب خوانی بدون اصول و ضوابط و روش درست، ضایعات فکری و وقتی پیش می آورد و . . . چه بسیار انسان ها که از بیهودگی آنچه در گذشته خوانده اند، یا نادرست بودن روش کار کتابخوانی، گله مندند و متاسف . ولی، حسرت مشکلی را حل نمی کند .
به جای آنکه کتاب، شمار را غافلگیر کند و وقت شما را در سلطه خویش بگیرد، «قدرت انتخاب » را از دست ندهید، مطالعه «فعال » داشته باشید نه «انفعالی » ، گزینشی عمل کنید نه از دم و کیلویی!
وقتی در هر کاری، داشتن روش، مسیر، برنامه و طرح، کارساز و مفید است، چرا در مطالعه نباشد؟ سیر مطالعاتی و طرح مطالعاتی و راهنمای کتابخوانی و مشاوره درباره اینکه چه باید خواند و چگونه و چه مقدار و درباره کدام موضوع و . . . نشانه ارزش شناسی درباره عمر و جوانی و نعمت فرصت و فراغت است .
روشمندی، در هر کاری از جمله مطالعه، ما را به بیشترین دستاورد با کمترین تلاش و هزینه می رساند، یعنی نوعی پیموندن راه «میان بر» است . حتما در این زمینه، کتاب های مستقلی را که نگاشته شده و حاصل دانش و تجربه پیش کسوتان است، بخوانید .
در مطالعه، «کمیت » و مقدار، نباید برتر از «کیفیت » تلقی شود . زیاد خواندن مهم نیست، خوب و عمیق خواندن و خوب فهمیدن و نیکو به کار بستن مهم است .
به هر حال، «کمبود وقت » را که خیلی ها از آن می نالند، می توان با نظم در کتابخوانی و تنظیم وقت مطالعه و جلوگیری از هدر رفتن لحظات و فرصت ها حل کرد .
اگر کسی ارزش سرمایه عمر را بداند و غافل نشود که این مجال ها و میدان ها، شاید دیگر هرگز به دست نیاید، اینگونه در خرج کردن سرمایه زمان و عمر، ولخرجی و ریخت و پاش نمی کند و حسابگرانه می کوشد تا این سرمایه را به سودرسانی برساند و از دست و دل بازی پرهیز می کند .
آنچه را می خوانید، با دیگران به بحث بگذارید،
از مطالعاتتان حتما یادداشت بردارید،
مطالعه موضوعی را بر «پراکنده خوانی » ترجیح دهید،
موارد مبهم و نیازمند به سؤال را هنگام مطالعه، یادداشت کنید،
هنگام خواندن، تمرکز فکری خود را حفظ کنید و کنترلی بر ذهن خویش داشته باشید،
کتاب های خوب و ضروری را که باید حتما خواند، از اساتید هر فن و کارشناسان هر موضوع بپرسید و اگر خیلی خوب و مفید است، به یک بار خواندن آن اکتفا نکنید .
درباره آنچه می خوانید، عمیقا بیندیشید و در ذهن خود آنها را حلاجی کنید،
مطالعات خویش را برای دیگران بازگو کنید، تا هم در ذهن خودتان بیشتر رسوخ کند و از یادتان نرود، هم به دیگران هم از محصول مطالعات خود، بهره برسانید،
با کتاب، دوست باشید و اوقات فراغت خود را با کتابخوانی پرنشاط کنید،
با خرید کتاب های خوب، نیاز روح و فکر خودتان را (مثل نیاز شکم) برطرف سازید،
کتاب های خوب و اثر گذار یا پر مطلب و غنی را به دوستانتان هم معرفی کنید،
از «محتکران کتاب » نباشید و به دیگران هم امانت بدهید تا خانه و اتاق شما یک «کتابخانه امانی » گردد .
اگر پول خرید کتاب ندارید، یا از کتابخانه یا از دوستان و آشنایان، امانت بگیرید و پس از خواندن و یادداشت برداری، به همان صورت اولیه (سالم و تمیز) به صاحبش برگردانید .
برگرفته از مجله پرسمان اردیبهشت 1382، شماره 8
كتابخانه عمومي يعقوب ليث سيستاني هامون...برچسب : نویسنده : yaqobleissistani-liba بازدید : 138